Πέμπτη 12 Ιανουαρίου 2012

Η ΠΑΡΑΒΑΣΗ στην ΑΡΧΑΙΑ ΚΩΜΩΔΙΑ

 


Ένα απ’ τα τραγούδια του Χορού που είναι χαρακτηριστικά της Αρχαίας Κωμωδίας είναι η Παράβασις που γίνεται στη μέση περίπου του Δράματος και θυμίζει τον αρχαίο Κώμο, ένα πανάρχαιο έθιμο με χορούς και μεταμφιέσεις που ήταν μέρος της ιεροτελεστίας στα κατ’ Αγρούς Διονύσια για τον τρύγο και τη γονιμότητα.
Κατά την Παράβαση (που ήταν ένα είδος Ιντερμέτζο) ο Χορός σταματούσε ξαφνικά την εξέλιξη του δράματος, εγκατέλειπε τη θεατρική του υπόσταση και παράβαινε (μεσολαβούσε) στο κοινό για να μεταφέρει ένα κήρυγμα του ποιητή για την πολιτική κατάσταση, τα κοινωνικά ήθη ή ακόμα και για τους αντίπαλούς του.
Τα μέρη της Παράβασης είναι δυο:
Α') Κυρίως Παράβαση
Β') Ανταποκρινόμενα

Α') Κυρίως Παράβαση:
Αποτελείται από τρία μέρη:
1. Κομμάτιον: Σύντομη Εισαγωγή. Τραγουδιόταν από ολόκληρο το Χορό ή απαγγελλόταν από ένα μέλος μόνο και εφιστούσε την προσοχή του κοινού γι’ αυτά που θα λέγονταν μετά.
2.Ανάπαιστοι: Κύριο μέρος σε αναπαιστικούς στίχους. Τους έλεγε ο Κορυφαίος του Χορού εξ ονόματος του ποιητή και περιείχε τα παράπονά του, αν το έργο του δεν είχε βραβευτεί, υπερασπιζόταν τις προσβολές που του είχαν κάνει οι αντίπαλοί του, τις ελπίδες του για την υποδοχή της Κωμωδίας του απ’ το κοινό και στο τέλος τα νέα της ημέρας, γνώμες για τα πολιτικά, σκώμματα κι ειρωνείες για γνωστές προσωπικότητες.
3. Πνίγος ή Μακρόν: Φράση που έλεγε ολόκληρος ο Χορός με μια ανάσα και σε πολύ γρήγορο ρυθμό τόσο ώστε να πνίγονται αυτοί που τον έλεγαν γι’ αυτό και λέγεται έτσι. Αποτελούσε το αντίρροπο του Κομματίου* κι ήταν ένα είδος επιλόγου της Κυρίως Παραβάσεως (κάτι σαν όρκος, ευχή ή κατάρα).

Β') Ανταποκρινόμενα:
Αποτελούνται από τέσσερα μέρη:
1. Ωδή ή Στροφή: Τραγούδι που το έλεγε ολόκληρος ο Χορός, ορχούμενος, και περιείχε επικλήσεις στους θεούς που συνδέονταν με το δράμα κι ακόμα μομφές και κατηγόριες για φαύλα πρόσωπα..
2. Επίρρημα: Συμβουλή (πολιτική συνήθως) σοβαρή ή σατιρική που την έλεγε ίσως ο Πρώτος Κορυφαίος. Ακόμα υπήρχε κι ο διασυρμός γνωστών φαύλων.
3. Αντωδή ή Αντιστροφή: Τραγούδι που το έλεγε πάλι ολόκληρος ο Χορός ορχούμενος κατ’ αντίθετον φοράν κι είχε το ίδιο περιεχόμενο της Ωδής.
4. Αντεπίρρημα: Προέκταση της Συμβουλής απ’ τον Δεύτερο Κορυφαίο.

*Κομμάτιον = μικρή περικοπή δραματικού μέρους.

Στην Παράβαση είναι άγνωστο σε ποια μέρη ακουγόταν ο αυλός, είναι όμως σχεδόν βέβαιο πως οι Ανάπαιστοι συνοδεύονταν από ομαδική Όρχηση. Οι μόνες ολόκληρες Παραβάσεις που έχουμε βρίσκονται στις οκτώ απ’ τις έντεκα Κωμωδίες του Αριστοφάνη. Οι άλλες ή χαθήκαν ή απαγορευτήκαν στην εποχή τους

 


 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου