Η τραγωδία πεθαίνει αυτόχειρας, εξ' αιτίας μιας ανεπίλυτης σύγκρουσης ανάμεσα στην τραγική και τη θεωρητική ιδέα του κόσμου.
Η διαλεκτική παρόρμηση προς την γνώση και την αισιοδοξία της επιστήμης την έσπρωξε έξω από την τροχιά της.
Φ.Νίτσε
Η αρχαία ελληνική τραγωδία έδωσε παραδειγματική μορφή, αξεπέραστη μέχρι σήμερα, σε μια κεντρική διάσταση της ανθρωπινής ύπαρξης.
Το τραγικό δίλημμα εκφράζει το διχασμό της ανθρωπινής ψυχής μπροστά στην επιλογή ανάμεσα στην σωτήρια της η την σωτήρια του αλλού, σε συνθήκες στις οποίες η απώλεια του αλλού θα την σκότωνε.
Η τέχνη του τραγικού ποιητή δεν ήταν η πειστική περιγραφή της δυστυχίας της ανθρωπινής μοίρας, μα η ικανότητα μεταβίβασης στο ακροατήριο την εσωτερική τραγική σύγκρουση του ανθρώπου.
Ο Νίτσε θεωρεί τον Ευριπίδη (μαζί με τον ηθικό αυτουργό Σωκράτη) υπεύθυνο του φόνου του διονυσιακού στοιχείου, που αντιπροσώπευε, κατά την γνώμη του, την αληθινή πηγή έμπνευσης της τραγικής ποίησης.
Η τραγωδία πέθανε,υποστηρίζει ο μεγάλος γερμανός φιλόσοφος, εξ' αιτίας της αλαζονείας μιας θεωρητικής γνώσης που επιτέθηκε στην πιο βαθειά και ενδόμυχη αλήθεια του ανθρωπίνου όντος.
Οι "Βάκχες" του Ευριπίδη είναι η τελική πράξη με την οποία η τραγωδία καταγγέλλει την κατάχρηση εξουσίας της οποίας είναι θύμα ο άνθρωπος εξ' αιτίας της αυθαιρεσίας της θρησκευτικής αλήθειας.
Διακηρύσσει την οριστική εγκατάλειψη του Θεού, όπως μαρτυρούν τα λογία της Αγαύης που κλείνουν το έργο.
Στον αρχαίο ελληνικό κόσμο το τραγικό είναι υπό τη σκιάν του θεϊκού στοιχείου, που δεν είναι όμως ο Διόνυσος ούτε ο Απόλλων. Είναι ο Ζευς. Ο Θεός στον οποίο απευθύνονται και ο Αισχύλος και ο Σοφοκλής, που λειτουργεί μεσολαβητικά ανάμεσα στο Απολλώνιο και το διονυσιακό στοιχείο.
Όταν όμως ο Ευριπίδης καταργεί την μεσολάβηση, αποκαλύπτοντας πίσω από το προσωπείο της θεϊκής μετριοπάθειας την πιο αδυσώπητη ωμότητα, το τραγικό ολισθαίνοντας στον ίλιγγο μιας μοναξιάς, βυθίζεται στην αίσθηση του ακρωτηριασμού του μην έχοντας πια το βασικό συστατικό στοιχείο της τραγικής υπέρβασης-μεσολάβησης με το ακροατήριο...την ΚΑΘΑΡΣΗ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου